Ανεύρυσμα Κοιλιακής Αορτής: Συμπτώματα, διάγνωση, θεραπεία

Το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής έχει τη φήμη «σιωπηλού δολοφόνου», καθώς τα πρώτα συμπτώματα μπορεί να εκδηλωθούν μόνο κατά τη διάρκεια της ρήξης. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να παραπέμπουν σε άλλες παθήσεις, γι’ αυτό είναι σημαντικό να αξιολογούνται πάντα από έναν Αγγειοχειρουργό.

Το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής αφορά το τμήμα της αορτής που βρίσκεται στην κοιλιακή χώρα και προκύπτει όταν η διάμετρός της υπερβαίνει το 50% του φυσιολογικού της μεγέθους. Η αορτή είναι η μεγαλύτερη αρτηρία του ανθρώπινου σώματος και έχει ως κύρια λειτουργία τη μεταφορά οξυγονωμένου αίματος σε όλα τα όργανα. Ξεκινά από την καρδιά, διασχίζει τον θώρακα (θωρακική αορτή) και την κοιλιά (κοιλιακή αορτή), και στο ύψος του ομφαλού διακλαδίζεται σε δύο λαγόνιες αρτηρίες, οι οποίες προμηθεύουν με αίμα τα κάτω άκρα. Έτσι, η κοιλιακή αορτή είναι υπεύθυνη για την αιμάτωση του κατώτερου μέρους του σώματος.

Η κανονική διάμετρος της κοιλιακής αορτής είναι 2 εκατοστά, αν και μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το φύλο και τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά του ατόμου. Όταν ένα αδύναμο σημείο του τοιχώματος της αορτής διαταθεί πέρα από το 50% (δηλαδή, αν η διάμετρος της ξεπεράσει τα 3 εκατοστά), τότε αυτό ονομάζεται ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής (ΑΚΑ). Η πίεση του αίματος που ρέει μέσα στην αορτή μπορεί να ασκήσει επιπλέον πίεση στο ανευρυσματικό τμήμα, προκαλώντας περαιτέρω διαστολή.

Συμπτώματα
Τα Ανευρύσματα Κοιλιακής Αορτής (ΑΚΑ) συνήθως δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Ωστόσο, ορισμένα από τα πιθανά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

– Ένα αίσθημα σφύξεων στην κοιλιά, που μοιάζει με τον καρδιακό παλμό.

– Έντονο, ξαφνικό πόνο στην κοιλιά ή τη μέση, ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει επαπειλούμενη ρήξη του ανευρύσματος.

– Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστεί πόνος, ωχρότητα ή έλκη στα δάχτυλα ή τον άκρο πόδα, λόγω μικροεμβολισμών από τους θρόμβους του ανευρύσματος.

– Αν το ανεύρυσμα ραγεί, μπορεί να προκληθεί ξαφνική έντονη αδυναμία, ζάλη ή πόνος, και ενδέχεται να χαθεί η συνείδηση του ασθενούς. Αυτή η κατάσταση είναι επικίνδυνη για τη ζωή και απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.
Ένα άλλο, λιγότερο συχνό πρόβλημα που μπορεί να προκύψει από ένα ΑΚΑ είναι ο εμβολισμός. Ο θρόμβος ή τα συγκρίματα που σχηματίζονται εντός του ανευρυσματικού σάκου μπορεί να αποσπαστούν και, μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, να φτάσουν σε αγγεία που αιματώνουν άλλα όργανα. Αν αυτά τα αγγεία αποφραχτούν, μπορεί να προκληθεί έντονος πόνος.

Αιτίες
Οι ερευνητές δεν έχουν ακόμα προσδιορίσει τα ακριβή αίτια που οδηγούν στο ανεύρυσμα. Μία πιθανή αιτία είναι η αρτηριοσκλήρυνση, καθώς θεωρείται ότι η φλεγμονή που προκαλείται στο τοίχωμα συμβάλλει στην εξασθένησή του. Άλλοι παράγοντες που φαίνεται να σχετίζονται με την αθηροσκλήρωση περιλαμβάνουν το κάπνισμα, την υπέρταση και την υψηλή χοληστερίνη. Στο τοίχωμα της αορτής σχηματίζεται αθηρωματική πλάκα, η οποία αποτελείται από χοληστερόλη, ασβέστιο και ινώδη ιστό. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η πλάκα μπορεί να προκαλέσει στένωση ή εξασθένηση και διάταση του τοιχώματος της αορτής.

Διάγνωση
Η διάγνωση του ανευρύσματος κοιλιακής αορτής γίνεται με triplex κοιλιακής αορτής ή αξονική τομογραφία κοιλίας. Κάθε άνθρωπος (στο πλείστο των περιπτώσεων άνδρας) που υπερβαίνει το 60ο έτος της ηλικίας του πρέπει να ελέγχεται με triplex κοιλιακής αορτής (εάν έχει 1ου βαθμού συγγενή με ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, η εξέταση πρέπει να γίνει μετά το 50ο έτος).

Σε ασθενείς που χρειάζονται αποκατάσταση του ανευρύσματος κοιλιακής αορτής η πιο λεπτομερή προ-εγχειρητική εξέταση είναι η αξονική αγγειογραφία κοιλιακής αορτής και λαγονίων. Σε ασθενείς που δεν μπορούν να υποβληθούν σε αξονική αγγειογραφία διενεργείται μαγνητική αγγειογραφία κοιλιακής αορτής και λαγονίων.

Θεραπεία
Υπάρχουν δύο μέθοδοι θεραπείας, η ελάχιστα επεμβατική – ενδαγγειακή και η ανοικτή χειρουργική.
Ενδαγγειακή – Ελάχιστα επεμβατική μέθοδος

Στη ενδαγγειακή μέθοδο η αποκατάσταση του ανευρύσματος γίνεται από το εσωτερικό του αγγείου (για το λόγο αυτό ονομάζεται και ενδαγγειακή). Με τοπική αναισθησία ο αγγειοχειρουργός εισέρχεται στο αγγειακό σύστημα από τις μηριαίες αρτηρίες (αρτηρίες των ποδιών που ευρίσκονται λίγο κάτω από το δέρμα). Στη συνέχεια η αποκατάσταση του ανευρύσματος γίνεται εκπτύσσοντας μία συνθετική ενδοπρόθεση η οποία στηρίζεται στο εσωτερικό των αγγείων με ειδικά διαμορφωμένα stents. Σε 1 ή 2 ημέρες ο ασθενής εξέρχεται του νοσοκομείου και η ανάρρωση του είναι ταχύτατη και ανώδυνη.

Ανοιχτή Χειρουργική επέμβαση
Στην ανοικτή χειρουργική επέμβαση μετά από γενική νάρκωση και τομή σε όλο το μήκος της κοιλιάς αντικαθίσταται από τον αγγειοχειρουργό η αορτή με συνθετικό μόσχευμα. Μετά το χειρουργείο ο ασθενής οδηγείται στη μονάδα εντατικής θεραπείας για 1-2 ημέρες, και συνολικά παραμένει στο νοσοκομείο για 1 εβδομάδα περίπου. Για να αναρρώσει πλήρως απαιτούνται 2-3 μήνες.

Τα προτερήματα της ελάχιστα επεμβατικής μεθόδου είναι προφανή: αποφυγή γενικής νάρκωσης, απουσία τομής, ελαττωμένες επιπλοκές, ελαττωμένη θνητότητα, γρηγορότερη έξοδος από το νοσοκομείο, γρήγορη ανάρρωση και πλήρη απουσία μετεγχειρητικού πόνου.